Đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày: Nguyên nhân, cách chữa

Đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày là hiện tượng bất thường có thể gặp ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào. Trường hợp nhẹ, đi ngoài ra nước thường kết thúc trong 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, có trường hợp đi ngoài ra nước kéo dài, là triệu chứng bệnh tiêu chảy cấp. Tiêu chảy tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm, người bệnh cần lưu ý để có cách điều trị đúng đắn, phù hợp.

I. Đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày là gì?

Đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày còn gọi là tiêu chảy. Là tình trạng đi ngoài phân lỏng. Hầu hết tác nhân dẫn tới tiêu chảy do rối loạn hệ tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích, ngộ độc thực phẩm, vệ sinh không sạch sẽ, không đảm bảo…

Tiêu chảy thường gắn liền với những cơn đau bụng rất khó chịu. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân tiêu chảy không đau bụng – là biểu hiện của tiêu chảy cấp.

Tiêu chảy cấp là bệnh lý phổ biến của đường tiêu hóa. Là tình trạng đại tiện phân lỏng hoặc nước nhiều lần trong ngày. Bệnh kéo dài không quá 14 ngày và không nguy hiểm nếu được điều trị kịp thời.

Xem thêm: Thực hư việc đi ngoài nhiều lần trong ngày có sao không? [Cảnh báo]

II. Các dạng đi cầu ra nước nhiều lần trong ngày

Đi ngoài nhiều lần trong ngày là triệu chứng điển hình của bệnh tiêu chảy cấp. Triệu chứng đi kèm có thể sốt hoặc không, nôn hoặc không, đau bụng hoặc không.

1. Tiêu chảy do nhiễm khuẩn, nhiễm độc từ thức ăn

Tiêu chảy do nhiễm khuẩn, nhiễm độc từ thức ăn điển hình là khuẩn Salmonella. Người bệnh ăn phải thức ăn chứa vi khuẩn này, chúng có khả năng đột nhập vào niêm mạc ruột và gây bệnh.

Thời gian ủ bệnh trung bình 12 – 36 giờ sau ăn. Triệu chứng: sốt, đau bụng vùng thượng vị hoặc quanh rốn, không mót rặn, tiêu chảy nhiều lần, phân thối, đôi khi có nhầy, máu,…

Trường hợp nặng rối loạn điện giải do mất nước: môi khô, mắt trũng, khát nước… Không chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do trụy mạch.

Ngoài ra, kiết lỵ có thể xuất hiện do ăn phải thức ăn chứa độc tố của vi khuẩn đã hình thành sẵn trong thức ăn, chính độc tố này gây bệnh. Triệu chứng làm sàng: tiêu chảy nhiều lần trong ngày, đau bụng, không sốt, buồn nôn, nôn… Không điều trị kịp thời có thể dẫn tới mất nước và tử vong.

2. Tiêu chảy dạng tả

Tiêu chảy dạng tả là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn gây ra. Bệnh có khả năng bùng phát thành dịch lớn.

• Bệnh tả: Bệnh do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra. Thời gian ủ bệnh trung bình 5 ngày. Triệu chứng: đại tiện ra nước nhiều lần trong ngày, phân lờ lờ như nước vo gạo, không đau bụng, không sốt… Nguy cơ tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng.
• E.coli sinh độc tố ruột: Tăng tiết dịch và điện giải vào lòng ruột, không viêm. Nguồn lây là thức ăn và nước. Thời gian ủ bệnh 24 –72 giờ, có thể sốt nhẹ, phân nhiều nước. Đây là thể bệnh tiêu chảy nhẹ nhưng kéo dài đến 5 tuần.

3. Tiêu chảy với biểu hiện hội chứng lỵ

Hội chứng lỵ còn gọi là bệnh kiết lỵ. Là bệnh nhiễm trùng đường ruột gây tiêu chảy nghiêm trọng.

• Ly trực khuẩn: Do Shigella gây ra. Triệu chứng: đau bụng quặn, mót rặn, đại tiện như nước rửa thịt… Cần điều trị sớm bằng kháng sinh đặc hiệu. Tuy nhiên, trực khuẩn này đã kháng với nhiều loại kháng sinh nên cần lựa chọn loại thích hợp.
• Escherichia coli (E.coli) gây tiêu chảy xâm nhập với hội chứng lỵ: đau quặn, mót rặn, phân lỏng…

Tham khảo: Đi đại tiện như thế nào là bình thường và bất thường?

III. Nguyên nhân đại tiện ra nước nhiều lần trong ngày

Nguyên nhân nào đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày? Thực tế, có rất nhiều tác nhân dẫn tới hiện tượng bất thường này. Người bệnh cần nắm rõ từng nguyên nhân để có cách phòng tránh hiệu quả.

• Ăn uống: Chế độ ăn uống không khoa học, không đảm bảo vệ sinh, thực phẩm ôi thiu… làm tổn thương niêm mạc ruột, dẫn tới tình trạng đi ngoài ra nước.
• Nhiễm ký sinh trùng: Các loại giun, sán, trùng roi… có trong món ăn sống, tái, nguồn nước ô nhiễm… Chúng theo đường tiêu hóa vào cơ thể, là tác nhân gây bệnh tiêu chảy.
• Sử dụng quá nhiều đường lactose: Đường lactose được tìm thấy trong sữa, chế phẩm từ sữa. Có nhiều người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa loại đường này, dẫn tới đi ngoài sau khi sử dụng.
• Sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài làm mất cân bằng vi khuẩn trong đường ruột, dẫn tới tiêu chảy.
• Nhiễm virus như: rotavirus, adenovirus, norwark,… nguyên nhân này chiếm 80%, hầu hết là do viêm ruột.
• Do nhiễm vi khuẩn: vi khuẩn tụ cầu vàng, vi khuẩn thương hàn, virus rota, shigella, E.coli,… Loại vi khuẩn là tác nhân trực tiếp gây ra tình trạng tiêu chảy. Bệnh thường xảy ra mùa hè ở những nước đang phát triển.
• Do uống thuốc nhuận tràng, bệnh đái tháo đường, bệnh cường giáp…

IV. Triệu chứng đi vệ sinh ra nước nhiều lần trong ngày

Triệu chứng đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày biểu hiện ở các mức độ khác nhau. Số lần đi ngoài có thể vài lần trong ngày với vài chục lần (20 – 30 phút/lần).

Triệu chứng: Đi ngoài phân nước lỏng, đục nhiều, không kèm sốt, không đau bụng,… cần nghi ngờ nhiễm khuẩn tả.

Triệu chứng đi kèm: mất nước nghiêm trọng. Dấu hiệu mất nước: khát nước, giảm lượng nước tiểu, khô niêm mạc mắt, miệng, mắt trũng, mất đàn hồi của da, người bệnh tụt huyết áp, người mệt lả… Đối với người lớn, tình trạng mất nước nhẹ khó phát hiện hơn trẻ em.

V. Cách khắc phục đi ị ra nước nhiều lần trong ngày tại nhà

Cách khắc phục đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày tại nhà như thế nào cho hiệu quả? Trước tiên, cách điều trị tốt nhất là bệnh nhân cần bù nước, thuốc men và điện giải, trên nguyên tắc đánh giá đúng tình trạng mất nước. Cụ thể:

• Uống nhiều nước: Tiêu chảy nhiều khiến bệnh nhân mất nước nghiêm trọng. Bù nước là việc đầu tiên bệnh nhân cần phải làm. Uống thật nhiều nước trong ngày, uống ít nhất 1 lít/giờ cho tới khi không còn tiêu chảy. Trường hợp mất nước quá nhiều, bệnh nhân có thể bù nước bằng cách truyền tĩnh mạch.

• Chú ý đến chế độ dinh dưỡng thích hợp: Bệnh nhân tiêu chảy khả năng tiêu hóa và hấp thu thức ăn kém. Vì vậy, thức ăn cần được chế biến kỹ, nấu nhuyễn, hợp khẩu vị, đảm bảo đủ nhu cầu dinh dưỡng, không kiêng khem quá mức…
• Bị tiêu chảy cấp, bệnh nhân vẫn có thể ăn uống bình thường. Nên ăn nhiều trái cây tươi giàu vitamin C: ổi, cam, bưởi,… để tăng cường sức đề kháng. Không nên ăn thức ăn sống, tái, thịt nướng, thịt hun khói, đồ uống có gas, đồ uống chứa cồn…
• Sử dụng thuốc: Thông thường, thuốc kháng sinh hiếm được sử dụng trong trường hợp này. Vì kháng sinh có thể làm tăng nguy cơ bị hội chứng tan huyết urê. Chỉ định dùng thuốc kháng sinh trong trường hợp tiêu chảy phân có máu, sốt trên 38,5 °C, nghi ngờ nhiễm vi khuẩn.

Khuyến cáo: Thực tế, đối với bệnh tiêu chảy, việc điều trị bằng thuốc tây bệnh nhân cần hết sức lưu ý. Chỉ dùng theo liều lượng quy định của bác sĩ. Tuyệt đối không tùy tiện sử dụng thuốc. Vì hầu hết thuốc kháng sinh đều mang đến tác dụng phụ không mong muốn, thậm chí khiến tình trạng bệnh nặng thêm.

Cách tốt nhất là chủ động đến địa chỉ y tế chuyên khoa để được bác sĩ thăm khám, chỉ định liệu pháp thích hợp.

VI. Cách phòng tránh đại tiện ra nước nhiều lần trong ngày

Cách phòng tránh đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày như thế nào tốt nhất là điều người bệnh cần nắm rõ. Thực tế, bệnh tiêu chảy rất phổ biến nhưng không phải ai cũng biết cách phòng tránh. Dưới đây là những vấn đề người bệnh cần thực hiện nghiêm túc:

• Ăn chín, uống sôi, không ăn rau sống, gỏi cá, hải sản, mắm tôm…
• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, khi chế biến thực phẩm và sau khi đi vệ sinh…
• Bảo vệ nguồn nước sạch, sử dụng nước sạch để nấu ăn…
• Không vứt rác, chuột chết xuống ao hồ, sông rạch,…
• Khi gia đình hoặc khu vực lân cận có người tiêu chảy cấp nặng, cần báo cho địa chỉ y tế gần nhất để xử lý kịp thời.

Những kiến thức về đi ngoài ra nước nhiều lần trong ngày và cách điều trị hiệu quả là kiến thức hữu ích và thiết thực bệnh nhân nên quan tâm. Hy vọng có thể giải quyết được phần nào tình trạng mà bệnh nhân đang gặp phải.