Hậu môn trực tràng là bộ phận rất quan trọng trên cơ thể người nhưng ít ai có thể biết hết về chức năng cũng như những bệnh lý phổ biến mà cơ quan thường hay gặp phải. Do đó, tìm hiểu về những vấn đề liên quan đến hậu môn và trực tràng là biện pháp tốt nhất để chúng ta có thể phòng ngừa và chữa trị an toàn, hiệu quả.
Hậu môn trực tràng là bộ phận quan trọng không thể thiếu đối với cơ thể mỗi người. Đây là cơ quan rất nhạy cảm nên dễ bị mắc các bệnh viêm nhiễm nguy hiểm nếu chúng ta không biết cách chăm sóc và bảo vệ đúng cách.
Hậu môn trực tràng khi bị viêm nhiễm sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đối với sức khỏe và tinh thần của người bệnh. Vậy, làm thế nào để có thể ngăn ngừa được những tổn thương ở quan này. Hiểu đúng về chức năng của hậu môn trực tràng là cách tốt nhất để chúng ta bảo vệ sức khỏe an toàn.
Nhận biết hậu môn trực tràng là gì?
TS.Bác sĩ CKII Trịnh Tùng – chuyên gia hàng đầu tại phòng khám Đa khoa Quốc tế Cộng Đồng cho biết: Hậu môn trực tràng là đoạn cuối cùng của cơ quan tiêu hóa trên cơ thể, là phần kết thúc của ruột già và chấm dứt ở hậu môn. Cơ quan này bao gồm hai bộ phận riêng biệt là trực tràng và hậu môn. Trong đó:
1. Trực tràng
Trực tràng là một bộ phận nằm trong ổ bụng, đoạn nối giữa đại tràng và ống hậu môn có cấu tạo là một đoạn ruột thẳng, dài khoảng 11-15cm.
Đoạn đầu của trực tràng có hình dạng giống chữ xích ma. Đoạn cuối giãn ra tạo thành bóng trực trạng. Khi nhìn nghiêng, trực tràng có hình dạng giống dấu hỏi chấm, nằm cạnh ruột non và uốn cong theo vị trí mặt trước của xương cụt.Vị trí của trực tràng ở nam giới khác so với nữ giới do cấu tạo cơ quan sinh dục khác nhau: Vị trí trực tràng của nam giới nằm sau bàng quang, tuyến tiền liệt, nối đến trung tâm đáy xương chậu. Còn vị trí trực tràng của nữ giới nằm ở khu vực tử cung, gắn với thành sau âm đạo.
Cấu tạo của trực tràng bao gồm 5 lớp: lớp niêm mạc, lớp dưới niêm mạc, lớp cơ, lớp dưới thanh mạc và lớp thanh mạc.
2. Hậu môn
Hậu môn là bộ phận nằm ở đoạn cuối cùng của cơ quan tiêu hóa trên cơ thể. Vị trí hậu môn nằm giữa hai mông, là đoạn cuối cùng của ruột già, dài khoảng 5cm, nối với phần cuối của ruột kết.
Ống hậu môn được cấu tạo bởi 2 lớp cơ vòng thắt hậu môn là cơ thắt trong và cơ thắt ngoài. Trong đó, lớp cơ thắt vòng phía ngoài giúp lỗ hậu môn luôn đóng khít cho đến khi có nhu cầu đi đại tiện tự chủ và không bị són.
Cấu tạo hậu môn bao gồm 4 bộ phận: Ống hậu môn, van hậu môn, hang hậu môn và đầu vú hậu môn.
Mỗi bộ phận của hậu môn trực tràng sẽ có một chức năng riêng hoạt động logic và tương trợ lẫn nhau tạo thành một chỉnh thể hoàn chỉnh, giúp cơ quan này làm tròn chức năng và duy trì hoạt động một cách thuận lợi.
Vai trò của hậu môn trực tràng hoạt động như thế nào trong cơ thể?
Trên thực tế, trực tràng là một ống rỗng vì chất thải trong cơ thể sau khi được dạ dày co bóp và tiêu hóa chuyển xuống ruột kết sẽ được lưu trữ trong đại tràng. Khi đại tràng đầy sẽ, phân sẽ được di chuyển xuống trực tràng. Các tế bào thần kinh sẽ truyền thông tin đến vỏ đại não và tạo ra cảm giác muốn đi đại tiện. Sau đó, trực tràng sẽ hoạt động, thực hiện chức năng đẩy phân ra ngoài qua ống hậu môn.
Như vậy, vai trò của trực tràng rất quan trọng trong việc đẩy chất thải cơ thể ra ngoài một cách hoàn toàn. Nếu cơ quan này gặp vấn đề trục trặc thì chúng ta sẽ không thể đi đại tiện được, chất thải không được đào thải ra ngoài, ảnh hưởng lớn đến các hoạt động chung của cơ thể.
Hoạt động của hậu môn bắt đầu từ điểm cách rìa hậu môn khoảng 2cm, đến đại tràng sigma, áp lực trong lòng ống hậu môn sẽ giảm dần. Theo đó, phân được tập trung trong đại tràng và sẽ được đẩy xuống trực tràng khi có các cơn co bóp mạnh xảy ra, thường là sau các bữa ăn.
Khi phân xuống hậu môn trực tràng làm tăng áp lực trong bóng trực tràng gây ra các phản xạ kích thích các bộ phận trong cơ thể cảm nhận áp lực phản xạ ức chế và phản xạ bảo vệ. Phân trong trực tràng đủ căng sẽ tạo ra phản xạ làm giãn cơ vòng hậu môn, cơ hoành và cơ thành bụng sẽ co lại làm tăng áp lực bên trong ổ bụng và bóng trực tràng khiến chúng ta có cảm giác buồn đi đại tiện.
Lúc này sẽ xảy ra hai trường hợp:
- Đại tiện ngay
- Buồn đại tiện nhưng điều kiện không cho phép
Nếu phản xạ muốn đi đại tiện thường xuyên bị kiềm chế thì sự kích thích ở trực tràng sẽ mất đi độ nhạy vốn có, phân bị giữ lại quá lâu trong đại tràng sẽ bị hấp thụ nước ngược trở lại làm cho phân cứng, gia tăng nguy cơ táo bón và các bệnh lý khác ở hậu môn trực tràng như táo bón, nứt kẽ hậu môn, bệnh trĩ, viêm nhiễm hậu môn.
Như vậy, tìm hiểu về vai trò và chức năng của hậu môn trực tràng là cách tốt nhất để chúng ta có thể phòng ngừa tốt các bệnh lý phổ biến thường hay xảy ra.
Các bệnh hậu môn trực tràng phổ biến và thường gặp nhất là gì?
Các bệnh lý ở hậu môn trực tràng thường gặp là gì? TS.Bác sĩ CKII Trịnh Tùng cho biết thêm: Hậu môn và trực tràng là đoạn cuối cùng của hệ tiêu hóa trong cơ thể thường xuyên tiếp xúc với các loại vi khuẩn và tác nhân gây hại từ phân và nước tiểu nên rất nhạy cảm và dễ bị mắc bệnh.
Mặt khác, khi hoạt động của hệ tiêu hóa trong cơ thể có sự thay đổi bất thường thì hậu môn trực tràng cũng sẽ chịu sự ảnh hưởng và dẫn đến sự xuất hiện của một số bệnh lý như:
Trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất xảy ra ở vùng hậu môn trực tràng có tỉ lệ người mắc bệnh rất cao.
Bệnh trĩ xuất hiện do sự căng giãn quá mức của các đám rối tĩnh mạch trong ống hậu môn, thường xuyên phải chịu áp lực quá lớn nên bị căng phồng, gãy gập tạo thành các búi trĩ. Căn cứ vào vị trí của búi trĩ và đặc điểm hình thành mà các chuyên gia đã phân loại thành 3 dạng chính là: Trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp. Trong đó:
- Trĩ nội là một dạng của bệnh trĩ hình thành ở phía trên đường lược trong ống hậu môn.
- Trĩ ngoại là các búi trĩ hình thành phía dưới đường lược
- Trĩ hỗn hợp là sự kết hợp của bệnh trĩ nội và trĩ ngoại.
Các nguyên nhân gây ra bệnh trĩ ở vùng hậu môn trực tràng được xác định là do: Chế độ ăn uống sinh hoạt không khoa học hợp lý, táo bón kéo dài, tâm lý căng thẳng stress,…Khi bị mắc bệnh trĩ, người bệnh sẽ có các triệu chứng biểu hiện:
- Đi ngoài ra máu, chảy máu hậu môn
- Hậu môn đau rát và sưng tấy
- Sa búi trĩ, tăng hiện tượng tiết dịch
- Hậu môn luôn ngứa ngáy, ẩm ướt
Nếu không chữa trị kịp thời sẽ gây ra các biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh.
2. Ung thư hậu môn trực tràng
Ung thư hậu môn là bệnh lý nguy hiểm nhưng hiếm gặp. Bệnh phát triển trong các tế bào da ở khu vực xung quanh hậu môn hoặc trong lớp lót ở vùng chuyển tiếp giữa hậu môn và trực tràng.
Nguyên nhân gây ung thư hậu môn trực tràng chủ yếu là do virus HPV, bệnh bạch cầu, rò hậu môn mãn tính, suy giảm miễn dịch ở người (HIV), tiếp nhận xạ trị trên da hậu môn,…
25% người bị ung thư hậu môn thường không có triệu chứng biểu hiện sớm. Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh có biểu hiện đau và chảy máu hậu môn khi đi đại tiện, đôi khi có cảm giác ngứa ngáy quanh hậu môn.
Áp xe hậu môn cũng là một bệnh lý nguy hiểm và phổ biến ở vùng hậu môn trực tràng. Bệnh hình thành do việc vệ sinh không sạch sẽ, cơ thể suy giảm miễn dịch, các tuyến hậu môn bị bít tắc, viêm nhiễm hậu môn, nứt kẽ hậu môn, gây nên tình trạng tích tụ mủ tạo thành các ổ áp xe chứa nhiều mủ bên trong.
Khi bị áp xe hậu môn, người bệnh có triệu chứng đau đớn dữ dội, chảy dịch mủ kèm theo máu, hậu môn sưng đỏ, táo bón hoặc tiêu chảy.
Áp xe hậu môn nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây biến chứng rò hậu môn, tạo thành các đường rò, gây chảy dịch, són phân, người bệnh đại tiện không tự chủ.
Phương pháp điều trị áp xe hậu môn là phẫu thuật hoặc trích dẫn lưu mủ bằng ống mềm.
4. Nứt kẽ hậu môn
Nứt kẽ hậu môn là một trong các bệnh lý phổ biến ở vùng hậu môn trực tràng, do các vết rách nhỏ tạo thành. Nguyên nhân gây nứt kẽ hậu môn được xác định là táo bón kéo dài, phân to và cứng khi đi đại tiện người bệnh phải dùng sức rặn mạnh để tống phân ra ngoài, quá trình này khiến cho hậu môn bị căng giãn quá mức, xuất hiện các vết rách.
Ngoài ra, việc quan hệ tình dục qua đường hậu môn, phụ nữ khi sinh con cũng có thể tạo thành vết rách ở hậu môn.
Khi bị nứt kẽ hậu môn người bệnh sẽ có cảm giác đau nhức và chảy máu mỗi khi đi đại tiện. Nếu không chữa trị hiệu quả, các vết nứt có thể phát triển sâu vào bên trong gây nhiễm trùng hậu môn, tạo thành các ổ áp xe có chứa mủ, sau đó biến chứng thành rò hậu môn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
5. Rò hậu môn
Các chuyên gia hậu môn trực tràng cho biết: Rò hậu môn là bệnh lý phổ biến, hình thành do biến chứng ở những bệnh nhân bị áp xe hậu môn hoặc người bị mắc bệnh lao, Crohn. Ngoài ra, rò hậu môn cũng phát triển ở những trường hợp bị viêm túi thừa, chấn thương hậu môn, bệnh ung thư hậu môn.
Khi bị rò hậu môn người bệnh có biểu hiện đau nhức khó chịu do hiện tượng tạo mủ và chảy dịch ở vị trí lỗ rò. Biện pháp điều trị khắc phục rò hậu môn là phẫu thuật để làm sạch và hàn gắn các lỗ rò. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh, kèm theo thuốc giảm đau và chống viêm cho người bệnh để ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng và giảm đau hiệu quả.
6. Sa trực tràng
Sa trực tràng cũng là là một bệnh lý phổ biến ở vùng hậu môn trực tràng do bộ phận trực tràng bị sa ra và nằm bên ngoài hậu môn.
Sa trực tràng có 2 mức độ:
- Sa hoàn toàn là toàn bộ thành trực tràng bị sa xuống và chui ra khỏi ống hậu môn.
- Sa một phần là chỉ có phần niêm mạc trực tràng bị sa ra bên ngoài hậu môn.
Bệnh không gây nguy hiểm cho người bệnh nhưng tiết dịch nhiều khiến hậu môn luôn ẩm ướt, ngứa ngáy khó chịu, đại tiện khó. Người mắc bệnh trĩ, sỏi thận, phụ nữ sau sinh, người cao tuổi là những đối tượng có nguy cơ cao bị sa trực tràng.
Ngoài các bệnh nêu trên thì còn có nhiều bệnh lý khác liên quan đến vùng hậu môn trực tràng như: Ngứa hậu môn, bệnh Pilonidal, viêm ruột, hội chứng Levator, khối u ở hậu môn, hẹp hậu môn….
Một số biện pháp phòng ngừa bệnh lý ở hậu môn trực tràng
Theo các chuyên gia đầu ngành, để phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm có thể xảy ra ở vùng hậu môn trực tràng, mọi người nên chú ý các vấn đề sau:
- Bổ sung chất xơ vào trong bữa ăn hàng ngày bằng cách ăn nhiều rau xanh, hoa quả
- Uống đủ nước mỗi ngày để phòng ngừa táo bón
- Giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ khô thoáng, đặc biệt là sau khi đi đại tiện
- Không quan hệ tình dục qua hậu môn
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, tránh mặc đồ bó sát gây tổn thương hậu môn
- Duy trì tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng stress
- Rèn thói quen đi đại tiện đúng giờ, không nhịn quá lâu khiến phân bị tích tụ trong đại tràng gây ra nhiều bệnh nguy hiểm
- Không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh gây áp lực xuống vùng hậu môn trực tràng làm phát sinh bệnh trĩ.
- Có kế hoạch thăm khám sức khỏe định kỳ để sàng lọc các bệnh nguy hiểm tại các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa.
Trên đây là những thông tin chia sẻ về vấn đề liên quan đến
hậu môn trực tràng, vài trò, chức năng và các bệnh lý thường gặp. Hy vọng qua bài viết này,
Ninh Hòa mong mọi người sẽ trang bị được cho mình những kiến thức quan trọng để có thể phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ tốt sức khỏe của bản thân. Nếu còn có thắc mắc gì thêm, mọi người hãy liên hệ đến số điện thoại xxxx để được hỗ trợ và tư vấn miễn phí.
Câu hỏi thường gặp
1. Chi phí cắt trĩ hết bao nhiêu tiền
Khi bàn về chi phí chữa bệnh trĩ thì không một cơ sở y tế nào có thể đưa ra một con số cụ thể bởi chi phí chữa bệnh trĩ hết nhiều tiền hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng mức độ bệnh nặng hay nhẹ, phương pháp chữa bệnh trĩ, địa chỉ chữa bệnh trĩ ở đâu….?
2. Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ là một dạng bệnh lý xảy ra ở vùng hậu môn do sự căng giãn quá mức của các đám rối tĩnh mạch trong ống hậu môn thường xuyên phải chịu áp lực quá lớn nên bị căng phình, gãy gập và tạo thành các búi trĩ.
3. Bệnh trĩ gồm những loại nào?
Bệnh trĩ gồm 3 loại: Trĩ nội, Trĩ ngoại và Trĩ hỗn hợp
4. Các cấp độ của trĩ nội
Trĩ nội gồm 4 cấp độ: Cấp 1,2 là cấp nhẹ, có thể điều trị bằng phương pháp dân gian hoặc tập luyện thể dục thể thao. Cấp độ 3, 4 là cấp độ nặng, cần sự can thiệp phẫu thuật của bác sỹ có chuyên môn cao.
5. Các cấp độ của trĩ ngoại
Trĩ ngoại gồm 2 loại: Trĩ nhẹ và trĩ nặng
6. Trĩ hỗn hợp là gì?
Trĩ hỗn hợp là dạng nặng nhất của trĩ, nó gồm cả trĩ nội và trĩ ngoại.
7. Bệnh trĩ có thể chữa khỏi không?
Bệnh trĩ hoàn toàn có thể chữa khỏi: Nếu được điều trị bởi bác sỹ chuyên khoa hậu môn trực tràng
8. Tôi muốn tìm hiểu về bệnh hậu môn trực tràng thì vào đâu?
Bạn có thể truy cập trực tiếp vào website
https://haumontructrang.com.vn . Đây là website uy tín trong lĩnh vực các bệnh hậu môn trực tràng. Tất cả các bài đều được tham vấn y khoa.
